«Δοξάτο ιερή πόλη της Μακεδονίας που δεν
της ζήτησε κανείς μέχρι σήμερα συγνώμη.
Το Δοξατο δεν είναι απλά μια επαρχιακή
κωμόπολη της πολύπαθης Ανατολικής Μακεδονίας, αλλά είναι τόπος αιματόβρεχτος,
τόπος δακρύων, τόπος μαρτύρων και ηρώων».
Πράγματι δεν υπάρχει άλλη ελληνική
γωνιά, η οποία μέσα σε τρεις δεκαετίες (1913 – 1916-1918 και 1941) να έχει
δεχθεί δύο τρομακτικές καταστροφές: αρπαγές,
εμπρησμούς, σφαγές, ομαδικούς τουφεκισμούς,. Τρεις κατακτητικές εισβολές δηλαδή,
δύο ομηρίες και δύο ολοκαυτώματα, και κυρίως πλήρη εξόντωση του πληθυσμού.
Γι’ αυτό και ένα από τα δίκαια αιτήματά
μας είναι και η αναγνώριση της συντονισμένης γενοκτονίας των κατοίκων του
Δοξάτου.
Την 29η Σεπτέμβρη την αποφράδα
αυτή ημέρα για το Δοξάτο επέλεξαν και ως ημέρα τιμής των θυμάτων του 1916-18.
Μεγάλο αριθμό θυμάτων, ομήρων , αλλά και άμαχων βασανισμένων δίνει πάλι το
Δοξάτο. Σημείο αναφοράς μας και προσκυνηματικός χώρος, σύμβολο τιμής είναι το
ηρώο της εκκλησίας με ανάλογη καταγραφή κάποιων ονομάτων.
Όλα αυτά τα χρόνια προσπαθούμε να
συμβαδίσουμε με το δίκτυο των μαρτυρικών πόλεων στα δίκαια αιτήματά μας.
Καταγράψαμε, τονίσαμε και ακούστηκαν μάλιστα και στις επιτροπές της Βουλής τα ιδιαίτερα θέματα της Ανατολικής
Μακεδονίας και Θράκης και του Δοξάτου που μόνο αυτό σ’ όλη την Ελλάδα βίωσε τα
πάνδεινα, και για την περίοδο του β΄Παγκοσμίου πολέμου
Και εδώ έγκειται και η διαφορά μεταξύ
ιταλικής, γερμανικής και βουλγαρικής κατοχής. Οι Ιταλοί και οι Γερμανοί
αναγνώριζαν ότι βρίσκονται σε μια ξένη χώρα ως δύναμη κατοχής, ενώ οι
Βούλγαροι προπαγάνδιζαν ότι βρίσκονται σε «απελευθερωμένο βουλγαρικό έδαφος»
και σκόπευαν να μείνουν οριστικά. Και αυτή η νέα βουλγαρική κατοχή υπήρξε
βαρύτερη από τις 2 προηγούμενες
Με την
είσοδο των Γερμανών στην Ελλάδα παρατηρήθηκε κάτι περίεργο στα παγκόσμια
πολεμικά χρονικά. τρεις μεραρχίες στρατού στης Βουλγαρίας ακολούθησαν τα
γερμανικά στρατεύματα και χωρίς να ρίξουν τουφεκιά, χωρίς να πάρουν μέρος σε
καμιά μάχη κατά του Ελληνικού στρατού κατέλαβαν την περιοχή μεταξύ των ποταμών
Νέστου και Στρυμόνα. Οι Βούλγαροι εγκαταστάθηκαν στην Ανατολική Μακεδονία και
Θράκη, όπου στην πλειοψηφία (95%) ζούσαν Έλληνες. Σύμφωνα με την Ελληνική
Στατιστική Υπηρεσία αλλά και Γερμανικές πηγές.
Το γεγονός της παραχώρησης των
περιοχών αυτών ήταν ως αντάλλαγμα για την προσχώρηση των Βουλγάρων στον Άξονα.
Και σίγουρα ικανοποιούσε την πάγια αλυτρωτική πολιτική της Σόφιας να επεκταθούν
στις βορειοελλαδίτικες ακτές του Αιγαίου και να εξαφανίσουν το Ελληνικό
στοιχείο.
Άμεσος
στόχος της Βουλγαρικής πολιτικής ήταν η πλήρης ενσωμάτωση των κατειλημμένων
εδαφών.
Οι μέθοδοι
εφαρμογής των σχεδίων γνωστές:
Σφαγές,
αναγκαστικοί μαζικοί εκτοπισμοί, κτηνώδη αντίποινα, δήμευση περιουσιών,
κατάσχεση ταμείων και αρχείων και εκδίωξη υπαλλήλων.
3 Μαΐου με
απόφαση Βουλγαρικού Υπουργικού Συμβουλίου συστάθηκε Διοίκηση Αιγαίου με
πρωτεύουσα την Ξάνθη, 11 περιφέρειες και 3 στρατιωτικές διοικήσεις
Ο
Εκβουλγαρισμός επιτυγχάνεται με την εγκατάσταση νέων πολιτικών, στρατιωτικών
και αστυνομικών αρχών καθώς και οικονομικών, θρησκευτικών και εκπαιδευτικών.
Για την
επιτυχία των πολιτικών τους σχεδίων έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στον εκβουλγαρισμό
τριών βασικών κρατικών θεσμών.
ΤΗΝ
ΕΚΚΛΗΣΙΑ- ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ- και την
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
-Προχώρησαν σε μέτρα για αφελληνισμό
με απελάσεις Ελλήνων μητροπολιτών και ιερέων (63) και 58 ιερείς έχασαν τη ζωή
τους αφού κακοποιήθηκαν
Στη διάρκεια
της κατοχής η Εκκλησία υπάχθηκε σε
Βουλγαρικές μητροπόλεις, διοικούμενες από αρχιερατικούς επιτρόπους. Επιβάλλεται
η Βουλγαρική Εξαρχική Εκκλησία με βουλγαρικό εορτολόγιο, βουλγαρικό τυπικό στις
ιερουργίες και η βουλγαρική γλώσσα.
Τοποθετούνται Βούλγαροι κληρικοί στη θέση των
απελαθέντων με σωρεία παραβάσεων και οικονομικής εκμετάλλευσης. Κατασχέθηκαν
εκκλησιαστικές περιουσίες, αρχεία ναών και μοναστηριών και αφαιρέθηκαν εικόνες,
άμφια, χρυσά και αργυρά σκεύη, χαλιά, έπιπλα ,βιβλία και χειρόγραφα.
(Χειρόγραφα της μονής Εικοσιφοίνισσας βρίσκονται ακόμη σε βουλγαρικά χέρια)
-Επίμονη
αφομοιωτική πολιτική ασκήθηκε στο χώρο της Εκπαίδευσης.
Στόχος τους τα Ελληνόπουλα και τα παιδιά των πομάκων. Απαγορεύουν την Ελληνική
Γλώσσα, τοποθετούν Βουλγάρους νομάρχες , δημάρχους και κοινοτάρχες.. Απελαύνουν
όσους θεωρούν επικίνδυνους, (κληρικούς, μορφωμένους, εύπορους εμπόρους κ.ά.),
Απαγορεύτηκε η λειτουργία Ελληνικών σχολείων,
εκτοπίζονται Έλληνες εκπαιδευτικοί και καταστρέφονται τα εποπτικά μέσα τω σχολείων.
Έρχονται Βούλγαροι δάσκαλοι και με επιμίσθιο 50% επιπλέον των αποδοχών τους.
Απαγορεύεται η λειτουργία των τυπογραφείων, εφημερίδων και άλλων εκδόσεων και
δίνουν αντίθετα προνόμια σε όσους δήλωναν Βουλγαρική εθνικότητα.
-Στην Οικονομία
Επιβάλλεται
παντού το νόμισμα το βουλγαρικό, το λέβα ,ελέγχεται η παραγωγή καπνού της
εκλεκτής ποικιλίας Μπασμά και ακόμη του εμπορίου λαδιού, των σιτηρών, και όλων
των λαχανικών και φρούτων ενισχύοντας την βουλγαρική οικονομία
Το
βουλγαρικό καθεστώς όμως προχωρά σε μέτρα οικονομικής εξόντωσης με τον περιορισμό των δραστηριοτήτων των Ελλήνων.
Δημεύονται
περιουσίες και απαλλοτριώνονται επιχειρήσεις (ηλεκτρικοί σταθμοί, αλευρόμυλοι
κ. ά στην περιοχή μας). Θερίζουν οι
παραγωγοί με την επιτήρηση αστυνομικών αρχών και παραδίδουν το 90% της
παραγωγής τους. Το ίδιο και στα καπνά, αγοράζουν σε τεχνητά χαμηλές τιμές οι
έμποροι Βούλγαροι και τα συγκεντρώνουν όλα στο βουλγαρικό εργοστάσιο στην
Ξάνθη.
-Το ελληνικό
στοιχείο συμπιέζεται με απελάσεις αλλά και εθελοντικές μεταναστεύσεις. Πολλές
φορές οι Βούλγαροι διευκόλυναν την έξοδο αυτή
ειδικά των κατοίκων που θεωρούσαν
επικίνδυνους. Μαζικές έξοδοι σημειώνονται το Νοέμβρη του 1941 μετά τα αντίποινα
κατά του άμαχου πληθυσμού,
Οι Βούλγαροι
προχωρούν ακόμη και σε βίαιο εποικισμό.
Εξαθλιωμένοι
Βούλγαροι και τσιγγάνοι κατακλύζουν την περιοχή με ληστρική συμπεριφορά Αυτά τα
ρεύματα εποίκων αποχωρούν οριστικά μετά
το πέρας του Β΄ παγκοσμίου πολέμου.
Περίπου
60.000 άτομα πέρασαν το όρια του Στρυμόνα
για την Γερμανοκρατούμενη υπόλοιπη Ελλάδα. Για δεύτερη φορά πρόσφυγες .
Και όλοι με παράπονο διηγούνται «εκεί
έβλεπε κανείς μαγαζιά, προϊόντα, αγαθά και βιτρίνες.
Στη σκληρή
Βουλγαρική κατοχή επικρατούσε υποχρεωτικός
υποσιτισμός χωρίς τα βασικά τρόφιμα, ληστείες, κακοποιήσεις ατόμων,
βιασμός γυναικών, επιβολή προστίμων, συλλήψεις, βασανισμός, διαρπαγές πολυτίμων
αντικειμένων κατά τη διενέργεια δήθεν έρευνας για κρυμμένο οπλισμό, αγγαρείες
και τα γνωστά:
Τάγματα
εργασίας
Πολλοί άνδρες
των κλάσεων 1940-41 της περιοχής
στέλνονται στη Βουλγαρία για καταναγκαστικά
έργα με ελάχιστα τρόφιμα και πολλές κακοποιήσεις . Αργότερα και άλλοι
οδηγούνται στην ομηρία Δουλεύουν σκληρά
για τη διάνοιξη δρόμων και στα νταμάρια. Μαστίζονται από λοιμώδεις ασθένειες
και πολλοί εξοντώνονται. Για μια ακόμη φορά στην πολύπαθη περιοχή του Δοξάτου
μένουν μόνες οι γυναίκες για τη δύσκολη καλλιέργεια του καπνού.
Ποιοι είναι
όμως οι λόγοι που το Δοξάτο δέχεται συνέχεια τις επιθέσεις των βορείων
γειτόνων;
Η οικονομική
ευμάρεια που απορρέει από την καλλιέργεια
και το εμπόριο του καπνού, η επιμονή των κατοίκων του Δοξάτου στην
ελληνική γλώσσα και ελληνική Ορθοδοξία, η συμμετοχή των κατοίκων στον
Μακεδονικό Αγώνα , και στους απελευθερωτικούς αγώνες τους έθνους. Εμπόδιο
λοιπόν το Δοξάτο στα κατακτητικά σχέδια τους , αλλά και «δέλεαρ» το Δοξάτο,
εξαιτίας του πλούτου. «Κάστρο απόρθητο και προπύργιο του Ελληνισμού» ανά τους αιώνες.
«Η πρώτη
ένοπλη αντίδραση στον αφόρητο ζυγό της βουλγαρικής κατοχής, η εξέγερση της
Δράμας και της γύρω περιοχής της 29ης Σεπτεμβρίου 1941, παραμένει σκοτεινή υπόθεση σε πολλά σημεία της.
Φαίνεται πως η κομματική οργάνωση του ΚΚΕ Δράμας εκτίμησε εσφαλμένα την
κατάσταση: Παρασύρθηκε, υπολογίζοντας σε γρήγορη νίκη του «Κόκκινου Στρατού»
και στη λαϊκή δυσαρέσκεια και τη λαχτάρα για αντίδραση στην καταπίεση. Έδωσε
πίστη σε φήμες για κομμουνιστική εξέγερση στη Βουλγαρία κατά των Γερμανών και
για επικείμενη προσχώρηση του βουλγαρικού στρατού κατοχής σ’ αυτήν (ενδεχομένως
υποβολιμαίες από την Ασφάλεια των βουλγαρικών Αρχών κατοχής - Οχράνα. Πολλοί δεν αποκλείουν και βουλγαρική
«παρέμβαση» με σκοπό την εξόντωση του ελληνικού στοιχείου)».
Η εξέγερση
ήταν πρόωρη και η έλλειψη στρατιωτικών στελεχών και κατάλληλων μηχανισμών, αλλά
και σχεδίου και στόχου, δεν άφηναν προοπτική επιτυχίας και οδήγησαν σε
τραγωδία. Και μάλιστα να μείνει ο άμαχος κόσμος απροστάτευτος.
Μαρτυρίες
του Ζήκου: Πρώτο χτύπημα στο Δοξάτο, στη Χωριστή και στη Δράμα με αρχηγούς
Κίτσο και Γεωργιάδη. 15 Οκτωβρίου δίνουμε μάχη στο Οβατζίκ. Και 25 Οκτωβρίου -4
Νοεμβρίου μάχη στη θέση Ρεβένια. Αρχές 1942 προσωρινή διάλυση και Απρίλη 1942
καταφύγαμε στη Θεσσαλία και οργανωθήκαμε
στον ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.
«Σημασία
έχει ότι από βουλγαρικής πλευράς αναγνωρίζεται μια από τις πρώτες εξεγέρσεις
στην κατεχόμενη από τον Άξονα Ευρώπη που γίνεται από Έλληνες στη
βουλγαροκρατούμενη Ανατολική Μακεδονία.
Μία πράξη
αντίστασης πρόωρη ίσως, που όμως είχε σημαντικά οφέλη για την Ελλάδα, καθώς
ακύρωσε τα όποια επιχειρήματα της Βουλγαρίας περί εθνικών και πληθυσμιακών
δικαιωμάτων στην περιοχή και αποθάρρυνε εποίκους από τη Βουλγαρία να εγκατασταθούν
στην περιοχή και να αλλοιώσουν την πληθυσμιακή της σύνθεση».
Πέρα από τη
φιλολογία που έχει αναπτυχθεί σχετικά με το αν αυτοί που πήραν τα όπλα είχαν ή
όχι παρασυρθεί από την προβοκατόρικη δράση Βουλγάρων πρακτόρων, αυτό που θα
πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι ο υπόδουλος ελληνικός πληθυσμός αντιστάθηκε στον
κατακτητή σ’ όλη τη διάρκεια της κατοχής, και
νωρίτερα στα οχυρά της Μακεδονίας
ματαιώνοντας τελικά τα σχέδια για προσάρτηση της περιοχής από τη Βουλγαρία.
Εδώ στο Δοξάτο γράφτηκαν χρυσές
σελίδες στην ιστορία, γιατί κανείς δεν λύγισε, δεν αντιστάθμισε τη ζωή με τον
ανελεύθερο τρόπο ζωής, την υποταγή και τη δουλοπρέπεια.
Δεν αντάλλαξε κανείς τη ζωή του αρνούμενος την Ελληνικότητά του, δεν
λιποτάκτησε κανείς, επιλέγοντας συνειδητά την ελευθερία και την αξιοπρέπεια από
τη δουλεία και την υποταγή σε τυραννικά φασιστικά καθεστώτα.
Σήμερα εμείς
οι νέοι του Δοξάτου διατρανώνουμε σε κάθε μας εκδήλωση στο στίβο, στο χορό,
στην καθημερινή μας ζωή τα ίδια ειρηνικά συναισθήματα, που μας κληροδότησαν οι
παππούδες μας, βαριά παρακαταθήκη η θυσία τους.
Χρέος
να τη διαφυλάξουμε με:
Αγάπη , ελευθερία, αξιοπρέπεια και
καταδίκη κάθε ολοκληρωτικής σκέψης.
Λόγω της θυσίας των κατοίκων του Δοξάτου η
Ελληνική πολιτεία τίμησε το Δοξάτο και τους κατοίκους του και σύμφωνα με το Β./
(ΦΕΚ 68/1949 τ.Α) η κοινότητα Δοξάτου αναγνωρίστηκε “τιμής ένεκεν” σε Δήμο Δοξάτου.
Το 1945 με Βασιλικό Διάταγμα
απονέμεται στο Δοξάτο Πολεμικός Σταυρός Α΄ Τάξεως.
Το 1985 η Ακαδημία Αθηνών απονέμει
στο Δήμο χρυσό μετάλλιο
Και το 1998 χαρακτηρίστηκε ως
«Μαρτυρική Πόλη» με προεδρικό Διάταγμα.
Και σήμερα
ζητούμε:
-Την
αναγνώριση της γενοκτονίας του πληθυσμού του Δοξάτου,
-Επιστροφή
αρπαγέντων κειμηλίων και εγγράφων
(αναφέρονται τα κλαπέντα μουσικά όργανα της φιλαρμονικής Δοξάτου «οι
Φίλιπποι»
-Επίσημη
συγνώμη από τους κατακτητές
-Κέντρο
μνήμης της βουλγαρικής θηριωδίας στην Α. Μακεδονία και Θράκη στο Δοξάτο
«Κέντρο Ολοκαυτωμάτων. Μια λέξη που
εκφράζει τη μοίρα εκατομμυρίων ανθρώπων, σφραγισμένη με βασανιστήρια,
εγκλεισμούς, ξεριζωμούς, στερήσεις, τραγωδία, ορφάνια και θάνατο». Για να μην ξαναζήσουμε παρόμοιες καταστάσεις.
Ζητούμε από
την πολιτεία να σκύψει με ενδιαφέρον καθώς οφείλει μάλιστα να κάνει, να κύψει
με ενδιαφέρον στην ιστορία κάθε τόπου, στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ταυτότητας
και στις παραδόσεις , χωρίς μικροπολιτικές και λαϊκίστικες υπεραπλουστεύσεις,
γιατί:
Οι ήρωες που
θυσιάστηκαν εδώ και έγιναν ολοκαύτωμα είχαν εφόδια
την πίστη, τη γλώσσα και την εθνική
συνείδηση και κατάφεραν
να αντισταθούν σε κάθε μορφή βίας
και επεκτατισμού.
Γι’ αυτό και
εμείς ακολουθώντας το παράδειγμα τους σήμερα
Πορευόμενοι ειρηνικά
συγχωρούμε αλλά δεν λησμονούμε!
