Νέα του Δοξάτου: Ιουνίου 2020

Η καταβολή τρομακτικού φόρου αίματος των κατοίκων του Δοξάτου το ανέδειξε

σε ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΟ και ΜΑΡΤΥΡΙΚΗ ΠΟΛΗ

Το Δοξατο δεν είναι απλά μια επαρχιακή κωμόπολη της πολύπαθης Ανατολικής Μακεδονίας, αλλά είναι τόπος αιματόβρεχτος, τόπος δακρύων, τόπος μαρτύρων και ηρώων.Γιατί δεν υπήρξε καμιά ελληνική γωνιά, που μέσα σε τρεις δεκαετίες να δέχθηκε δυο τρομακτικές καταστροφές, δύο ομηρίες, σφαγές και εμπρησμούς. Αναζητώντας τους λόγους αυτών των άδικων επιθέσεων θα ανατρέξει κανείς σε περιόδους ακμής, οικονομικής και πολιτιστικής αστικοποίησης αλλά και ένδοξης ελληνικής ιστορίας.

Οι βαλκανικοί πόλεμοι είχαν συνεπάρει στην κυριολεξία τους λαούς της Βαλκανικής. Γκρεμίζοντας τον τουρκικό μεσαιωνικό φεουδαρχισμό, άνοιγαν το δρόμο προς τον αστικό μετασχηματισμό. Η τουρκική αυτοκρατορία δεν ήταν δυνατόν να γίνει δημοκρατία Η εθνική απελευθέρωση των βαλκανικών λαών ήταν το πρώτο βήμα για τον αστικό μετασχηματισμό.

Οι Μεγάλες Δυνάμεις αντιλαμβάνονται ότι παρά τις προσπάθειές τους πριν την έναρξη των εχθροπραξιών, είναι αδύνατον να σωθεί η οθωμανική Αυτοκρατορία, ο «Μεγάλος Ασθενής».

Η Γαλλία και η Μ. Βρετανία υποστηρίζουν τα Βαλκανικά κράτη, αφού έχουν διωχθεί από την Τουρκία. Η Γερμανία και η Αυστρία καταπλήσσονται από την κατάρρευση της Τουρκίας και προσπαθούν να περισώσουν ό, τι είναι δυνατόν, ενώ η Ρωσία την τελευταία στιγμή συμπορεύεται με τις Κεντρικές Δυνάμεις , αλλά δεν συμφωνεί απόλυτα μαζί τους..

Η συνθήκη του Λονδίνου εγκυμονούσε πολλούς κινδύνους για νέες διεθνείς περιπλοκές. Άφηνε σε εκκρεμότητα το ζήτημα της διανομής των εδαφών, και αυτό των συνόρων της Αλβανίας και των νησιών του Αιγαίου.

Παρά την υπογραφή της συνθήκης του Λονδίνου, η ειρήνη δεν αποκαταστάθηκε στην περιοχή των Βαλκανίων. Προβλήματα εξακολουθούσαν να υπάρχουν ανάμεσα στους «νικητές» πλέον. Μόλις έφτασαν στο τραπέζι της ειρήνης , οι σύμμαχοι χωρίστηκαν ανάλογα με τα συμφέροντά τους.

Και πάλι η Μακεδονία ήταν το «μήλο της έριδος».

Η περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας ενσωματώθηκε στο νεοελληνικό κράτος με μεγάλη καθυστέρηση και έπειτα από μεγάλες περιπέτειες.. Στο πλαίσιο αυτού του πολέμου, του Α΄ Βαλκανικού η περιοχή μας καταλαμβάνεται από το «σύμμαχο» βουλγαρικό στρατό, που αξιοποιεί την ευκαιρία της προέλασης προς το Νότο για να δημιουργήσει μια κατάσταση ευνοϊκή για τις μεταπολεμικές επιδιώξεις της Βουλγαρίας σχετικά με την περιοχή.

Οι Βούλγαροι συμπεριφέρθηκαν κάθε άλλο παρά ως σύμμαχοι απέναντι στους κατοίκους της περιοχής. Πολλές εκατοντάδες κάτοικοι της περιοχής χάθηκαν από πείνα, κακουχίες και επιδημικές ασθένειες..

Η ελληνοβουλγαρική διαμάχη για τη Μακεδονία ουσιαστικά άρχισε έντονα και οργανωμένα από το 1870 με το Σχίσμα και τη δημιουργία σχισματικής Βουλγαρικής Εκκλησίας. . Η απειλή για πόλεμο απλωνόταν σαν μαύρο σύννεφο πάνω από το βαλκανικό ορίζοντα.

Οι Τούρκοι επιτέθηκαν να ανακαταλάβουν χαμένα εδάφη και την Αδριανούπολη. Οι Ρουμάνοι εισβάλλουν και αυτοί διεκδικώντας τη Δοβρουτσά. Οι κυβερνήσεις Αθήνας Βελιγραδίου φάνηκαν αποφασισμένες να σεβαστούν τον αμυντικό χαρακτήρα της συμφωνίας και να μην αναλάβουν σε καμία περίπτωση επιθετική πρωτοβουλία εναντίον της Βουλγαρίας. Στις 17 Ιουνίου τα βουλγαρικά στρατεύματα προσέβαλαν αιφνιδιαστικά τις ελληνικές και σερβικές προφυλακές στη Γευγελή και στη Νιγρίτα.

Ο Β΄ Βαλκανικός πόλεμος είχε αρχίσει

Στη μάχη του Κιλκίς 19-21 Ιουνίου τέσσερις ελληνικές μεραρχίες με σημαντικές θυσίες εκπόρθησαν βουλγαρικές οχυρώσεις και εξανάγκασαν την 3^η βουλγαρική μεραρχία σε υποχώρηση.

Η μάχη του Λαχανά ολοκλήρωσε την εκκαθάριση από τους Βουλγάρους της περιοχής δυτικά του Στρυμόνα. Οι Βούλγαροι υποχώρησαν με κατεύθυνση τη Δοϊράνη. Ως το βράδυ της 24^ης Ιουνίου η περιοχή είχε εκκαθαριστεί από τους Βουλγάρους. Οι ελληνικές μεραρχίες κινήθηκαν βορειοανατολικά προς την κοιλάδα της Στρώμνιτσας.

Στις 26 Ιουνίου ο ελληνικός στόλος, που ήταν αγκυροβολημένος στη Θάσο, κατέλαβε την Καβάλα με τα αντιτορπιλικά «Δόξα», «Πάνθηρ» και «Ιέραξ», εκτελώντας πρώτα παραπειστική ναυτική επίδειξη.

Στις 28 Ιουνίου μετά τη μάχη του Σιδηροκάστρου ο ελληνικός στρατός προελαύνει στην Ανατολική Μακεδονία

Το ίδιο πρωί οι αποκομμένοι Βούλγαροι που υποχωρούσαν προς τα βόρεια με τους κομιτατζήδες, μπήκαν στην πόλη των Σερρών και την πυρπόλησαν, σφάζοντας πολλούς από τους κατοίκους της. .

Οι Σέρρες και κυρίως το Δοξάτο έζησαν καταστροφές και εκτελέσεις αμάχων από τις βουλγαρικές δυνάμεις πριν την υποχώρησή τους, πραγματοποιώντας την απειλή τους, να πυρπολήσουν τα πάντα εάν χάσουν την Ανατολική Μακεδονία.

«Το Δοξάτο ήταν η ωραιότερη, πλουσιότερη και μάλλον νοικοκυρεμένη ελληνική κώμη της περιφέρειας. Από τη μια η όψη των ωραίων ελληνικών σπιτιών και η ωραία αρχιτεκτονική, ασυνήθιστη για τα μέρη αυτά, μαρτυρούσε την πλεονάζουσα ευημερία. Μεγάλη απόδειξη το λαμπρό σχολικό της μέγαρο στην είσοδο της κώμης, κάτι που δεν συναντά κανείς ούτε σε μεγάλες πόλεις και που φανερώνει, αφενός μεν την ευπορία των κατοίκων, αφετέρου την παροιμιώδη στοργή των Ελλήνων κατοίκων στα γράμματα και την παιδεία.

Κέντρο πλούσιας και μεγάλης καπνοπαραγωγής το Δοξάτο διεξάγοντας εμπόριο καπνού, αποτελούσε στην περιφέρεια τον κυριότερο παράγοντα της οικονομικής και εθνικής ευρωστίας των Ελλήνων. Δεν υπήρχε φτωχός Έλληνας. Όλοι ήταν εύποροι. Ευπορία και άλλες φυσικές αρετές ανέδειξαν τους Δοξατιανούς από τα άριστα μέλη της Ελληνικής οικογένειας..

Από τον Οκτώβρη του 1912 το Δοξάτο και τα άλλα χωριά της περιοχής υπέστησαν τα πάνδεινα από την κατοχή των Βουλγάρων. Κάθε είδους πιέσεις, διαρπαγές των περιουσιών με διάφορα προσχήματα, ήταν στην ημερήσια διάταξη. Εκτός από τις συνεχείς αφαιμάξεις άρπαξαν από τους κατοίκους οκτώ χιλιάδες πρόβατα, πάνω από 100 βόδια, και όλα σχεδόν τα υποζύγια , σε σημείο να μην είναι δυνατή η μεταφορά των σπαρτών από τους αγρούς.

Πλησίαζε η μεγάλη ημέρα της ελευθερίας από τη μακραίωνη σκλαβιά (530 χρόνια), ο ελληνικός στόλος ήταν αγκυροβολημένος στο λιμάνι της Καβάλας και ο ελληνικός στρατός κατευθυνόταν από τις Σέρρες προς την περιοχή μας.

Το Δοξάτο όμως ζει

Στις 30 Ιουνίου 1913 το πρώτο του ολοκαύτωμα

Η οπισθοφυλακή του βουλγαρικού στρατού που υποχωρούσε, απειλούσε τους κατοίκους του Δοξάτου και ζητούσε να περάσει μέσα από την πόλη. Ομάδα προσκόπων σχημάτισε πολιτοφυλακή, προστατεύοντας τα μέρη από όπου περνούσε ο στρατός κατοχής. Για τον ίδιο λόγο κατέφθασε και ο λόχος των Θασίων εθελοντών, που είχαν εκπαιδευτεί από τον οπλαρχηγό Χατζηγογούση. Ο εθελοντικός αυτός λόχος των Θασίων έσπευσε αμέσως στα περίχωρα για να προστατεύσει τον ελληνισμό κατά την υποχώρηση των Βουλγάρων. Και ενώ οι Βούλγαροι υποχωρούσαν με την πρόφαση ότι προσέβαλαν αυτούς πρόσκοποι (αντάρτες), δήλωσαν ότι θα τιμωρήσουν τους κατοίκους του Δοξάτου. Οι Βούλγαροι χωρίς να έχουν θύματα πραγματοποίησαν την απειλή και επετέθησαν με τον ταγματάρχη Μπένεφ, ανθρωπόμορφο τέρας από την Προσοτσάνη κύκλωσαν το Δοξάτο με πεζικό, ιππικό και πολυβόλα, την Κυριακή το πρωί των 12 Αποστόλων.

«Δια τους εξακολουθούντας κανονιοβολισμούς πεζοί και ιππείς ως ανθρωπόμορφα τέρατα άρχισαν να καίουν οικίες, να φονεύουν λυσσωδέστατα, αγριότατα και απανθρωπότατα , τους αόπλους κατοίκους «ματαίως επικαλούμενοι ευσπλαχνίαν» Οι ιερείς παπά-Δημήτρης και παπά- Αδάμ και οι καλλίτεροι πρόκριτοι εφονεύθησαν με βασανιστήρια εκ των πρώτων. Ο κάλαμός μου αδυνατεί να προχωρήσει!»

Κατεδίωξαν τους κατοίκους που προσπαθούσαν να σωθούν φεύγοντας στους αγρούς. Τα τέσσερα πυροβόλα όπλα έβαλλαν κατά του Δοξάτου. Πάνω από 50 οβίδες έπεσαν. Άλλοι προσπάθησαν να κρυφτούν σε σπίτια Τούρκων. Σώθηκαν από τους αδελφούς Σαλήχ 160 και 100 Δοξατιανοί από τους αδελφούς Μουσταφά. Η θέση Μπες-Τσινάρ έγινε ομαδικός τάφος για τους ιερείς και τους ευσεβείς πιστούς.

Οι Βούλγαροι ιππείς κατεδίωκαν αυτούς προς όλες τις κατευθύνσεις. Διασπάθιζαν άνδρες , γυναίκες και παιδιά αδιάκριτα. Και σημειώθηκε το απίστευτο, ιππείς τακτικού στρατού, να αιματοκυλούν απάνθρωπα γυναικόπαιδα, σχίζοντας τα κεφάλια στα δύο, ανοίγοντας κοιλιές γυναικών και αποκόπτοντας κεφάλια παιδιών. Η σφαγή ήταν φρικαλέα.. Πίεζαν τους εύπορους κατοίκους για λύτρα. Το ποσό αυτό ξεπερνούσε τα 300.000 φράγκα. Διηρπάγησαν όλες οι οικίες και τα καταστήματα. Διέρρηξαν χρηματοκιβώτια και όταν συντελέστηκε η διαρπαγή και δεν υπήρχε τίποτα το πολύτιμο , τότε το Δοξάτο παρεδόθη στη φωτιά.

Αναφορές και εκθέσεις για τη σφαγή του Δοξάτου

Πλήρης καταστροφή του Δοξάτου. Οι εν Καβάλα πρόξενοι παρεκλήθησαν υπό του βασιλέως να μεταβώσι εις Δοξάτον προς εξακρίβωσιν των φρικαλέων σφαγών.

Άλλες πόλεις δοκιμάστηκαν ποικιλοτρόπως «πλην το Δοξάτον υπέστη τα πάνδεινα»

Ήταν καταστροφή προμελετημένη βάσει στρατιωτικού σχεδίου, που διοργανώθηκε όχι από άτακτους κομιτατζήδες, αλλά από τακτικό στρατό ιππείς και πεζούς με πυροβόλα και αξιωματικούς που έδιναν τα προγράμματα καταστροφής και κάτω από τα μάτια των οποίων «εσπαθίζοντο και ελογχίζοντο με τον πλέον θηριώδη τρόπο γυναίκες, γέροντες και παιδιά».

Μητροπολίτη Αγαθαγγέλου

«Το φιλόκαλον, το φιλοπρόοδον, το ευφορώτατον και φιλογενέστατον Δοξάτον, αμιλλώμενον, κατά την μόρφωσιν των κατοίκων, προς την Δράμαν και εν τισίν υπερέχον αυτοίς, μετεβλήθη σήμερον εις ερείπια και οι κάτοικοί του εις σφάγια».

Δούσμανης: Αρχηγός Γενικού Επιτελείου

«Η κωμόπολις του Δοξάτου επυρπολήθη. Της πυρπολήσεως προηγήθησαν διαρπαγαί και σφαγαί». «τοιαύτα τα όργια των Βουλγάρων , ώστε και αυτός ο Βούλγαρος ο αρχιμανδρίτης εκαυτηρίασε την διαγωγήν των ομοεθνών του». «μεταβάλλουσιν εις τέφραν και ερημούσιν παν ό, τι Ελληνικόν μη φειδόμενοι αμάχων γερόντων, γυναικών και παιδίων».

«Η ανανδρία και τα θηριώδη ένστικτα των Βουλγάρων υπερέβησαν παν όριον».

«Ευτυχώς η ταχεία του ημετέρου στρατού προέλασις προς την Δράμα και οι κανονιοβολισμοί του προελαύνοντος ελληνικού ιππικού έσωσαν από βεβαίαν καταστροφή τα άλλα καθαρώς ελληνικά χωρία της περιφερεία»ς.

Μαρτυρίες Άγγλου Ναύαρχου Cardale

Ξένοι ανταποκριτές -Κος και κα Βαλλέτ:

«Οι Βούλγαροι εύρον αιτίαν ότι πρόσκοποι επυροβόλησαν κατά τινων στρατιωτών εκ των υποχωρούντων εκ Καβάλας, τεσσάρων δηλ. ιππέων και τριών πεζών προ μεσημβρίας, και δύο πεζών μετά μεσημβρίαν χωρίς άλλως να επιτύχωσιν αυτούς. Ένεκα τούτου επεζήτησαν να τιμωρήσωσι το Δοξάτο»ν.

«Η κομψή και πλουσία πόλις είναι τώρα σωρός ερειπίων. Επί της κεντρικής πλατείας , ήτις προ ολίγων ακόμη ημερών απετέλει μίαν από τας σκιεράς εκείνας γωνίας της Ανατολής, όπου τας εσπέρας δροσιζόμενος κανείς συνομιλεί, τρεις γραίαι επισύρουσι την προσοχήν μας. Η μία εξ αυτών κλαίουσα μετά λυγμών δεν έχει πλέον τίποτα. Όλη η οικογένειά της κατεσφάγη και η οικία της κατεστράφη.αι άλλαι προσπεπάθουν να παρηγορήσουν αυτήν . Απώλεσαν και αυταί σφαγιασθέντας , η μεν τον σύζυγον η δε τον υιόν. Και όμως έλεγον απλούστατα εις την πρώτην:

Δεν πειράζει. Απέθανον δια την πατρίδα μας την Ελλάδα»!

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΩΝ ΒΟΥΛΓΑΡΩΝ ΕΙΣ ΤΟ ΕΡΓΟΝ ΤΟΥ ΟΛΕΘΡΟΥ

ΠΩΣ ΚΑΤΕΣΤΡΑΦΗ ΤΟ ΔΟΞΑΤΟΝ-ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΑΝΑΚΡΙΣΙΣ ΤΟΥ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΟΥ ΤΟΥ «ΑΙΩΝΟΣ»

Μαρτυρία του κ. Magrini Secolo: «η σφαγή και η καταστροφή του Δοξάτου εξετελεσθη κατά σχέδιον προδιαγεγραμμένον, όπως και εν Σέρραις». «Κατόπιν επισταμένων ανακρίσεών μου, απεδείχθη ότι προ 5 ημερών οι Βούγαροι εγκατέλιπον το Δοξάτο, εσχηματίσθη δε πολιτοφυλακή ενισχυθείσα υπό εθελοντών αφιχθέντων εκ Καβάλας προς απομάκρυσιν επιδρομής κομιτατζήδων».

«οι δε Βούλγαροι προσπαθούσαν να εισέλθουν δια να συμπληρώσουν την διαρπαγήν, άρχισαν δε κανονιοβολισμόν…».

«Έτσι η ωραία κωμόπολις του Δοξάτου κατεστράφη. Οσμή πετρελαίου και απανθρακωμένων πτωμάτων αναδιδόταν από παντού. Σπίτια καμένα και ερείπια. Διάτρητα από σφαίρες τηλεβόλου πρόβαλαν σαν φαντάσματα. Συντρίμματα και λείψανα. Παντού καταστροφή και φρίκη. Μόνο η εκκλησία διεσώθη, αλλά διηρπάγησαν τα περισσότερα από τα σκεύη και τα άμφια, και αυτό για να κηδεύουν τους νεκρούς και για να χτυπούν πένθιμα οι καμπάνες».

Επίλογος , αλλά όχι τέλος γιατί η ιστορία θα επαναληφθεί, άλλες δύο φορές 1916-1918 και 29 Σεπτεμβρίου 1941 με βαρύ πάλι φόρο αίματος. Και όλα αυτά γιατί;

Για ποιο λόγο λοιπόν το Δοξάτο δέχθηκε τις άδικες αυτές επιθέσεις ;

Το τυχαίο γεγονός δεν απαντά σε καμιά ερώτησή μας. Αλλά το πάθος των Δοξατινών για την ελευθερία, η συμμετοχή των Δοξατιανών στο Μακεδονικό Αγώνα η εμμονή στην Ελληνική Ορθοδοξία, στην ελληνική παιδεία και τη γλώσσα, η νευραλγική τέλος θέση του Δοξάτου ως κέντρου ελέγχου της καλλιέργειας, της επεξεργασίας και της εμπορίας του καπνού αποτελούν πιθανόν τις κυριότερες αιτίες για την πλήρη καταστροφή του τόπου. Υπήρχαν μεγάλες καπναποθήκες, κέντρα εμπορικά και καταστράφηκαν όλα. Αναφέρονται 80 μαγαζιά, 10 καπναποθήκες, λεηλασίες σε περιουσίες και αρπαγή χρηματοκιβωτίων, κοσμημάτων κ.ά Δίνονται 300.000 φράγκα ως λύτρα, αλλά ούτε αυτά τους σώζουν. Οικογένειες εξαφανίζονται. «Είδα Βούλγαρους ιππείς πάνω στα άλογα με τα σπαθιά να χτυπούν τους Δοξατιανούς στα κεφάλια, φρικτή εικόνα για τα μάτια ενός παιδιού» .Χαρακτηριστική η περίπτωση της οικογένειας του Τασλή. Σαγματοποιός με φούρνο και παντοπωλείο ,σφαγιάζονται όλοι εκτός του Χρήστου Τασλή και της Ιωάννας Τασλή μετέπειτα Ζαφειροπούλου, η οποία μικρό κοριτσάκι επέζησε αν και λογχισμένη στην αγκαλιά της νεκρής μητέρας και στους άλλους 6 νεκρούς συγγενείς, πίνοντας μόνο νερό από το βάζο με το βασιλικό.

Σήμερα κανείς Βούλγαρος επίσημος στις τόσες επισκέψεις τους δεν αισθάνθηκε την υποχρέωση να καταθέσει ένα απλό στεφάνι στα μνημεία των χιλιάδων θυμάτων της περιοχής μας, ούτε βέβαια επιστράφηκε κάποιο από τα αρπαγέντα κειμήλια της περιοχής μας, αλλά και της Ιεράς Μονής Εικοσιφοίνισσας, όπως εξάλλου είχαν ρητή υποχρέωση να κάνουν.

Σήμερα οι πόλεμοι αυτοί αποτελούν ορόσημο για την ελληνική ιστορία, για την εδαφική επέκταση του κράτους και για τα εθνικά ιδεώδη.

Και ακόμη τα γεγονότα αυτά οριοθέτησαν νέους σταθμούς και ανέδειξαν νέα σύμβολα όχι μόνο για τις τοπικές ιστορίες, αλλά γι’ αυτήν του Έθνους.

Γεννάδειος Βιβλιοθήκη

«Στις 30/6/1913 οι ελληνικές δυνάμεις, και συγκεκριμένα το 21ο σύνταγμα της VII Μεραρχίας, έλαβαν εντολή να προχωρήσουν προς τη Δράμα αναγκάζοντας τη βουλγαρική φρουρά της περιοχής σε υποχώρηση. Οι βουλγαρικές δυνάμεις κατέφυγαν σιδηροδρομικώς στην Ξάνθη, αφού πρώτα πυρπόλησαν την πόλη Δοξάτο της Δράμας και σφαγίασαν μεγάλο αριθμό κατοίκων. Η πόλη απελευθερώθηκε από τον ελληνικό στρατό την επόμενη μέρα, 1η Ιουλίου 1913, οπότε και αποκαλύφθηκε η σφαγή. Σύμφωνα με πληροφορίες Βούλγαροι ιππείς σφαγίασαν, αρχικά, εκατοντάδες άμαχους, για να πυρποληθεί στη συνέχεια η κωμόπολη με πυροβόλα. Το μέγεθος της καταστροφής, όπως και η παραβίαση των διεθνών συνθηκών περί πολέμου οδήγησε το ελληνικό κράτος σε έντονα διαβήματα διαμαρτυρίας προς τους εκπροσώπους των Μεγάλων Δυνάμεων.

Εφημερίδα « ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» Σάββατο 6 Ιουλίου 1913

ΠΟΙΗΜΑ

Κυριακή 21 Ιουλίου εφημερίδα «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ»

Ο ΠΕΡΙ ΟΛΩΝ ΠΟΛΕΜΟΣ

ΤΟ ΟΜΟΡΦΟ ΚΑΙ ΠΛΟΥΣΙΟ ΔΟΞΑΤΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ ΠΑΡΑ ΕΡΕΙΠΙΑ

ΤΑ ΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ Ο ΤΑΦΟΙ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ

Νέον πρόκειται να υποστώ της καρδιάς ράγισμα που υφίσταται η καρδιά κάθε αισθαντικού ανθρώπου επί τη θέα μιας αγρίας καταστροφής. Μεταβαίνω εις το ώμορφο το παινεμένο, το καμαρωτό , το πλούσιο Δοξάτο, από το οποίον ως καταστρεπτική λαίλαψ, ως θύελλα γεμάτη κεραυνούς επέρασεν η βουλγαρική βαρβαρότης και θηριωδία, ο βουλγαρικός βανδαλισμός και κανιβαλισμός…..

Ένας όμιλος παιδίων που κάθονται εις το πρανές καπνώνος, όλα σχεδόν ρακένδυτα. Εις τα πρόσωπά των δεν βλέπω λάμψιν παιδικήν και εις τα μάτια των διακρίνω την ζωγραφιά του τρόμου.

«Είναι όλα ορφανά και παντέρημα..τας οικογενείας των τας έσφαξαν οι Βούλγαροι. Δεν τα μένουν κανένας σχεδόν συγγενής εις αυτόν τον κόσμον, όπως δεν τα έμεινε και στέγη»…

«Την βλέπεις αυτήν την γριάν; Έσφαξαν εμπρός εις τα μάτια της τον γέρο άνδρα της . εξεκοίλιασαν την νύφην της . αυτήν την έκανα κάτι χειρότερο, την ελησμόνησαν και την άφησαν να ζη ακόμη..

Ω! η θέα τέτοιων δυστυχιών , δεν είναι δι’ ανθρώπους οι οποίοι δεν εγεννήθησαν Βούλγαροι..

Το όμορφο, το πλούσιο , το ανθηρόν Δοξάτο μεταβεβλημένο εις στάχτην, εις νεκροταφείο. Ολίγα μόνο χαμόσπιτα και καλύβαι έμειναν όρθιαι εδώ και εκεί εις τα άκρα της κωμοπόλεως….