Έργα και ημέρες Δήμου Δοξάτου-Με οδηγό την τέχνη, την φωτογραφία, τη ζωγραφική, τη δημιουργία γενικότερα, θα κάνουμε το ταξίδι της γνωριμίας στις κοινότητες του Δήμου Δοξάτου. Προσκυνήματα, λατρευτικά κέντρα στα ψηλά βουνά και στον κάμπο. Χρώματα στις εναλλαγές των εποχών της φύσης, αξιοθέατα, μνημεία της φύσης και της τέχνης, προϊόντα του εύφορου κάμπου, γεύσεις που ικανοποιούν και τον πιο απαιτητικό ουρανίσκο και… πλούσια διασκέδαση.

Τα έθιμα και τις παραδόσεις του τόπου, τις συνήθειες και τη ρουτίνα των 4 εποχών του χρόνου τα διακρίνει το βλέμμα του επισκέπτη μέσα από τα έργα του Γεωργίου Μυλωνά. Γιορτές και πανηγύρια, εκκλησιές,  λατρεία και λιτανείες, το δωδεκάθεο της μυθολογίας με τον συμβολισμό τους, η φύση και οι αγροτικές  ασχολίες, οι καρποί της γης και το κουρμπάνι του Άι-Θανάση,  όλα τα αποτυπώνει στον καμβά ο ρέκτης και οραματιστής της προόδου και της ευημερίας σύγχρονος καλλιτέχνης.

Με οδηγό την τέχνη, την φωτογραφία, τη ζωγραφική, τη δημιουργία γενικότερα, θα κάνουμε το ταξίδι της γνωριμίας στις κοινότητες του Δήμου Δοξάτου.

Προσκυνήματα, λατρευτικά κέντρα στα ψηλά βουνά και στον κάμπο. Χρώματα στις εναλλαγές των εποχών της φύσης, αξιοθέατα, μνημεία της φύσης και της τέχνης, προϊόντα του εύφορου κάμπου, γεύσεις που ικανοποιούν και τον πιο απαιτητικό ουρανίσκο και… πλούσια διασκέδαση.

Εβλιγιά Τσελεμπή

«Κατά την εκ Καβάλας προς Βορράν πορείαν μου, διήλθον εκ του χωρίου Μπόργιανι  και μετά ολίγην ώραν έφθασα εις κωμόπολιν που λέγεται Δοξάτον. Η κωμόπολις αύτη, κειμένη εις ωραίαν τοποθεσίαν περιβάλλεται από κήπους και αμπελώνας και περιλαμβάνει τριακοσίας οικίας, ένα τέμενος, ένα ιεροσπουδαστήριον, λουτρόν και μερικά καταστήματα».

Προσφυγικό χωριό ο Άγιος Αθανάσιος, γι’ αυτό και ξεχωρίζει το Κέντρο Προσφυγικής Μνήμης η παλιά Καπναποθήκη  που φιλοξενεί σήμερα εκδηλώσεις πολιτισμού και ιστορίας.

Ευδοκιμούν εδώ στον κάμπο της Βοϊράνης:

-οι καρποί της Περσεφόνης, του πλούτου και της ευημερίας, αλλά και της υγείας, της ευεξίας, τα κατακόκκινα ρόδια. Αυτά θα φέρουν την τύχη της Πρωτοχρονιάς για μπερεκέτια όλο τον χρόνο και το πλούσιο μαξούλι.

-Η «Πύλη» της ευφορίας και της μέθης στον κάμπο του Βάκχου. Βρίσκεται στην περιοχή των «Ληνών» της αρχαιότητας, στους αμπελώνες, αλλά και στο εμπόριο του οίνου, σύμφωνα με τις αρχαίες επιγραφές και στη συμβολή των μεγάλων δρόμων, στεριάς και θάλασσας (της  Εγνατίας και της Νεάπολης-Θάσου). Τσίπουρο το μεθυστικό με άρωμα γλυκάνισου, με μυστικά κι αρώματα.

-Λωτοί της λήθης και της ονειροπόλησης, αλλά και της μακροζωίας. «Ακαταμάχητε λωτέ, της λησμονιάς αγχόνη, φρούτο βουβής υποταγής, κύτταρο ζωτικό»…

-Ο μπαρμπα- Κωστής Βηδενμάγερ φιλοτέχνησε και κόσμησε με τον χρωστήρα του λαγήνια, κεραμίδια, κάρα, σπίτια, μαγαζιά και τα σχολεία του τόπου, με ξεχωριστή  αγάπη  στα παιδιά. Λαϊκός ζωγράφος με θέματα από τη φύση , τα νερά, (πέστροφες Κεφαλαρίου), και πολλά έργα με θέμα από το κυνήγι και τον γκιουμέ.  Ξεχώριζε για την  ιδιαίτερη του αγάπη  στην ιστορία του τόπου στοχαστής,  και επικριτής των διαφόρων πολεμίων του Έθνους.  

-Καροποιοί του τόπου άφησαν όμορφες σούστες και κάρα σε όλη την περιοχή. Και τί δεν κουβάλησαν αυτά τα κάρα, καπνά, σταφύλια, γεννήματα του κάμπου για τα νοικοκυριά, χόρτα και άχυρα  για τα ζώα, αλλά και τα προικιά της κόρης σε γαμήλια πομπή!

-Αγνά τυροκομικά προϊόντα από τις μονάδες της περιοχής, γεύσεις της παράδοσης, σου θυμίζουν  παλιούς καλούς καιρούς  .

Αγορά

Προορισμός οινικός και τουριστικός. Για τους λάτρεις του οίνου και της φύσης. Μεγάλη η συλλογή των έργων τέχνης στην οινοποιία κοσμούν όχι μόνο τον χώρο, αλλά και τις φιάλες, και έτσι γίνεται γνωστή η περιοχή  σ’ όλο τον κόσμο μέσα από τον δρόμο του κρασιού.

Μαγικό το βουνό προσελκύει επισκέπτες, της άγριας πανίδας και των αρπακτικών πτηνών.

Και ανηφορίζοντας θυμάσαι τους κατατρεγμένους κατοίκους του Δοξάτου και των Κυργίων στα δύσκολα χρόνια της σκλαβιάς που βρήκαν καταφύγιο, αλλά όχι και σωτηρία όλοι, μιας και εκτελέστηκαν άδικα πολλοί στα ιερά  βουνά.

 Καβακλί και Ντεμιρτζόγιαννη (Αίγειρος και Περιστεριά)

  και τόπος εκτέλεσης το Καρά-Ορμάν.

Σήμερα χωριά φαντάσματα περιμένουν υπομονετικά τα πανηγύρια της άνοιξης και του καλοκαιριού για να ζήσουν στιγμές χαρούμενες. Σχολεία κλειστά, ρολόγια σταματημένα στο παρελθόν. Εθελοντισμός και αγάπη για τη φύση. Μελίσσια πολύβουα ρουφούν το νέκταρ των αρωματικών φυτών του βουνού.

Κρασί το ευλογημένο και  η φύση στα καλύτερά της. Η συνέχεια του όρους της Λεκάνης στο Δήμο Δοξάτου με μονοπάτια παλιά, ακροπόλεις και παλιές φρυκτωρίες που συνέδεαν την Ανατολή με τη Δύση. Γρήγορες πληροφορίες για τις επιδρομές εχθρών ή για τις εξελίξεις στις μάχες της Ανατολής, που θυμίζουν την λέξη πυρ και τη μετάδοση μηνυμάτων, την επικοινωνία..   Μονοπάτια πέτρινα στα βουνά συνέδεαν, διευκόλυναν τα περάσματα. Σήμερα βοσκοί και μαρμαράδες, βαδίζουν στα λημέρια τα παλιά των ανταρτών.

Μάχη της Ντεμιρτζόργιανης και

φιλόξενα σπίτια σαν αυτό του Τομπούλ-Χοτζά,  φιλοξένησαν για μέρες τους κατατρεγμένους Δοξατιανούς το φθινόπωρο του 1941. Σήμερα λειτουργεί ο Ναός Κοίμησης της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου και ακολουθεί στο ξέφωτο του σχολείου πανηγυρικό γιορτάσι με προσφορά το παραδοσιακό κουρμπάνι.

Ίδια χρώματα και ερειπωμένα σπίτια και στον Αίγειρο. Προσκυνητές και εδώ στο Ναό του Αγίου Γεωργίου την άνοιξη, της φύσης και της Ανάστασης. Η ταβέρνα στο χωριό ευχαριστεί τους επισκέπτες με γεύσεις της περιοχής.

Η αρχή της Ινδίκτου και η αρχή του Εκκλησιαστικού έτους  για τον Δήμο ξεκινά από το Ευρύπεδο (Ασά-μαχαλά) με το πανηγύρι της Θεοτόκου και το γενέθλιό της. Εδώ φιλοξενείται και το κέντρο Ψυχικής Υγείας με πολύ αξιόλογο έργο και ανάμεσα στους αμπελώνες βρίσκει κανείς και όμορφα μαγαζιά με τοπική κουζίνα.   

Τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου γιορτάζει το  Βαθύσπηλο και το παλιό σχολείο φιλοξενεί σήμερα εκδηλώσεις πολιτισμού και διασκέδασης. Ανηφορίζοντας το βουνό αποζημιώνεται κανείς με το απέραντο του κάμπου και της όμορφης θέας. Τιμάται εδώ  η Πηγή της Ζωής, η Ζωοδόχος Πηγή.

Στο πευκοδάσος των Πηγαδίων βρίσκουν οι ειδικοί «τροφοσυλλέκτες»  άγρια μανιτάρια, σαλιγκάρια, άγρια σπαράγγια και πολλά βότανα.

Εδώ γιορτάζει κανείς στο δάσος και στις ομορφιές του με πολλές δράσεις, αθλητισμού, γεύσης, μουσικής και διασκέδασης. Άθλος το να τρέξει κανείς μέσα στο δάσος, έστω και για λίγα χιλιόμετρα. Αλλά τελικά αποζημιώνεται. Θλίβεται μόνο στα καμένα και αναλογίζεται ότι η φύση η ίδια εκδικείται για τις ανομίες του ανθρώπου.

Στις 30 Ιανουαρίου τιμώνται οι προστάτες των γραμμάτων και της παιδείας, οι τρεις Ιεράρχες στον ομώνυμο Ιερό Ναό των Πηγαδίων

Γνωστά άλλα προϊόντα της περιοχής Κυργίων είναι:

Χαλβάς Κυργίων και το ταχίνι, λουκούμια, γλυκά του κουταλιού, ελιές και λάδι και τσίπουρο.

Δοξάτο

της Δόξας και της θυσίας

Η δόξα, η ευημερία και η λάμψη του παρελθόντος με την ισχυρή οικονομία, τον περικαλλή ναό και τα αρχοντικά. Τα μεγαλόπρεπα εκπαιδευτήρια που μόρφωσαν εκατοντάδες νέους και φιλοξένησαν γυναικόπαιδα στις αποφράδες ημέρες του μαρτυρίου και της θυσίας. Μέσα σε τρεις δεκαετίες έζησαν οι κάτοικοι τρεις κατακτητικές εισβολές, δύο ομηρίες, δύο ολοκαυτώματα.

Ο επισκέπτης μπορεί να προσκυνήσει  τη θυσία των κατοίκων του Δοξάτου στα ηρώα των δυο ολοκαυτωμάτων, στο Πνευματικό Κέντρο Δοξάτου να δει (την αξιόλογη συλλογή λαογραφικού υλικού-συλλογή μοντέρνας ζωγραφικής- Ιστορία Δοξάτου μέσα από έκθεση φωτογραφίας και τη βιβλιοθήκη με τις σπάνιες εκδόσεις). Τον Ιππόδρομο που φιλοξενεί και σήμερα άλογα και φίλιππους κατοίκους όλης της περιοχής. Τα Εκπαιδευτήρια του Δοξάτου από το 1909 και την εποχή του μάρτυρα Χρυσοστόμου.

Στις 2 Μαΐου πανηγυρίζει ο Άγιός μας και «ιάπτειν τα ορχήματα», αρχίζουν οι χοροί, ένα ξέφρενο πανηγύρι υπό τον  ήχο του νταουλιού και του ζουρνά και το ποδοβολητό του αλόγου!

Εξωκλήσια της άδολης πίστης και των πολλών θαυμάτων και της ευλογίας των καρπών της γης.

- Άγιοι Θεόδωροι και Άγιος Τρύφωνας στους αμπελώνες του Δοξάτου με πολλά ευρήματα από αποθηκευτικές πίθους της αρχαιότητας.

-Αγία Κυριακή, εδώ λατρεύεται το «δένδρο» με ρίζες στην αρχαιότητα και τη δύναμη της φύσης, φανερώνοντας την ιερότητα του χώρου και τα θαύματα που βίωσαν οι Δοξατιανοί από τη μαυροντυμένη γυναίκα που μαρτυρούν. Χαρακτηρίζεται ως ο  σιτοβολώνας της περιοχής Δοξάτου. Παντού κυριαρχεί ο ευλογημένος καρπός αλλά και οι ευχές της Εκκλησίας για τους σταράδες του Δοξάτου.

-Παρασκευή η αθληφόρος και η Πάνσοφος Αγία Αικατερίνη: ναός της προσφοράς, μεγάλο παράδειγμα δωρεάς  και ευεργεσίας.

-Άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη στο  ηρώο του Δοξάτου, τόπος προσκύνησης της και απόδοσης τιμής για τη μεγάλη θυσία των Δοξατιανών.

-Άγιος Φανούριος στο ΚΑΠΗ Δοξάτου, και μοναδική θαυματουργική εικόνα του Αγίου σε ιδιωτική συλλογή.

-Ιστορικής αξίας είναι και η εικόνα της αποκεφάλισης του Ιωάννη του Προδρόμου, Ναζαρηνής σχολής σε ιδιωτική συλλογή.

 -Αλευρόμυλοι από τα παλιά με εξαιρετική ποικιλία αλεύρων και παραδοσιακοί ξυλόφουρνοι. Ξυλουργεία, σιδηρουργεία, ατελιέ μόδας, εργαστήρια ζαχαροπλαστικής, και  καφέ.

-Μπύρα του Δοξάτου από εκλεχτό κριθάρι της περιοχής, αλλά και τον λυκίσκο του ζύθου του καταπραϋντικού.

-Σύγχρονο  Ελαιοτριβείο με εξαιρετικό παρθένο έλαιο,  όσπρια  και εκλεκτές γεύσεις στις κουζίνες των εστιατορίων και κέντρων διασκέδασης.

(Η γερόντισσα Άννα είχε τέτοια απλότητα, ώστε δεν της περνούσε λογισμός υπερηφάνειας, διότι τα θεωρούσε όλα φυσικά. Με την μακάρια απλότητα, την ευλάβεια, την καθαρότητα και τον φιλότιμο αγώνα της, αξιώθηκε να έχει πολλές αγιοφάνειες. Είδε τον προφήτη Ηλία και του ασπάσθηκε το χέρι. Τον Τίμιο Πρόδρομο και μάλιστα παρατήρησε το σημάδι της απότομης από το ξίφος στον λαιμό του! Τους Αγίους Θεοδώρους τους έβλεπε συχνά να περνούν τις νύχτες με τα άλογα και τις στολές τους μέσα από το Δοξάτο. Υπάρχει εξωκκλήσι των Αγίων Θεοδώρων και αυτοί προστατεύουν το χωριό. Είδε και τον άγιο Βασίλειο σε ώρα θείας Λειτουργίας).

Ύδατα άγια της Ζυγάκτιας γης-Πηγή της Ζωής.

Ύδωρ του καθαρμού και του βαπτίσματος,

 όπου βαπτίστηκε η πρώτη χριστιανή της Ευρώπης η Λυδία.

Η Ακρόπολη της Παναγίας, ακοίμητη φρουρός στέκει χρόνια και προστατεύει από κάθε εχθρό και πολέμιο. Αγναντεύοντας τον κάμπο και τα βουνά, ακόμη και τη θάλασσα μπροστά από τη Θάσο. Πιο ψηλά στέκει ο ζηλωτής προφήτης, της βροχής και της αστραπής, αλλά και του θυσιαστηρίου.

Πολλά είναι τα αφιερώματα στο ιερό δένδρο στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη, δείγματα των πολλών ταμάτων και αναθημάτων. Προστάτες των βρεφών οι Άγιοι με πολλά θαύματα που σημειώθηκαν στην ευρύτερη περιοχή του Δοξάτου. Τόπος ιερός από παλιά το βουνό, από την αρχαιότητα και συνεχίζει στα χρόνια του χριστιανισμού. Σήμερα συνδυάζει κανείς την άσκηση του σώματος και της ψυχής, ανηφορίζοντας και προσκυνώντας.

Ανεξάντλητες πηγές τροφοδοτούν τον κάμπο και την ευρύτερη περιοχή.  Νερόμυλοι του χθες δίνοντας το παρόν και στο σήμερα. Πλυντήριο φυσικό. Ληνοί και ληνοβάτες της αρχαιότητας, σε μεθυστικό ταξίδι του γλεύκους για τους εμπόρους της εποχής.  Πέστροφες και οξύρυγχοι για τους πολλούς επισκέπτες τέρπουν τους ειδικούς γευσιγνώστες. Συμπαθή τετράποδα σκαρφαλώνουν στα βουνά για βοσκή. Όπου κανείς την άνοιξη θα βρει  σαλιγκάρια, άγρια σπαράγγια αλλά και πολλά βότανα.

Εδώ ακόμη καλλιεργούνται κηπευτικά.

Λατρεύονται ακόμη στο ιερό βουνό ο Αι –Νικόλας και βορειότερα στις πηγές του ποταμού ο Αι-Γιώργης.

Καλαμπάκι

αποκάλυψαν «κιβωτιόσχημο ασύλητο τάφο του τέλους του 4ου π.χ. αιώνα, με μεταλλικά εργαλεία και αγγεία, πήλινα σκεύη, αλλά και έναν θαυμάσιο ερυθρόμορφο αττικό κρατήρα υστεροκλασικών χρόνων. Επίσης βρέθηκε προϊστορικός οικισμός που χρονολογείται στη Νεολιθική Εποχή και στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, με μεγάλο αριθμό διακοσμημένων αγγείων από την 6η ως την 3η χιλιετία π.Χ., εργαλείων και ειδωλίων, αλλά και νεκροταφείο με 65 ταφές και 26 ανακομιδές της βυζαντινής περιόδου, με σημαντικό αριθμό χάλκινων κοσμημάτων».

Τα έθιμα και τις παραδόσεις του τόπου, τις συνήθειες και τη ρουτίνα των 4 εποχών του χρόνου τα διακρίνει το βλέμμα του επισκέπτη μέσα από τα έργα του Γεωργίου Μυλωνά. Γιορτές και πανηγύρια, εκκλησιές,  λατρεία και λιτανείες, το δωδεκάθεο της μυθολογίας με τον συμβολισμό τους, η φύση και οι αγροτικές  ασχολίες, οι καρποί της γης και το κουρμπάνι του Άι-Θανάση,  όλα τα αποτυπώνει στον καμβά ο ρέκτης και οραματιστής της προόδου και της ευημερίας σύγχρονος καλλιτέχνης.

Προϊόντα του τοπικού συνεταιρισμού «Ηλιοδώρα».

-blueberries και υπερτροφή ως Βιόδραμα.

-Εμπόριο σπόρων και ζωοτροφών και επεξεργασία του βαμβακιού.

-Μονάδες κτηνοτροφικές και πολλά κηπευτικά.

-Εμπόριο και επεξεργασία ξύλου.

Μεγάλη αγορά και εμπορικά καταστήματα εξυπηρετούν τους κατοίκους, που  δείχνουν ξεχωριστή αγάπη στον τόπο τους.

«στον Καλαμώνα, όπου αποκαλύφθηκε τμήμα εργαστηρίου αγγειοπλαστικής ελληνιστικών χρόνων, με πίθους και πλήθος μητρών για τους λεγόμενους μεγαρικούς σκύφους (το πιο χαρακτηριστικό είδος αγγείου της περιόδου), με θέματα εμπνευσμένα από την Ιλιάδα και μεγάλο αριθμό επιγραφών».

            Η γη η φύση, τα χώματα και η ιαματική λάσπη. Κατάλοιπα μιας άλλης εποχής. Μακρινής, όχι όμως ξεχασμένης.  Θεοβάδιστοι δρόμοι που περπάτησαν απόστολοι και ευαγγελιστές, αλλά και στρατιώτες και πολεμιστές. Έμποροι και φιλόσοφοι συνέδεσαν τότε την  Ανατολή με τη Δύση. Σήμερα ενεργειακοί αγωγοί,  συνδέουν την Ανατολή με τη Δύση με σταθμό τον εύφορο κάμπο του Δήμου.

Νεροφράκτης

Χωριά

του κάμπου και της καλλιέργειας. Το άσπρο του βαμβακιού, της απαλότητας και της καθαρότητας σαν τις ψυχές των ανθρώπων που έμειναν στις αλησμόνητες πατρίδες. Με ζεστασιά και αληθινή ομορφιά αναβιώνονται έθιμα και παραδόσεις.

Με αγάπη συγκεντρώνεται  λαογραφικό υλικό και γεύεται κανείς θρακιώτικες πεντανόστιμες συνταγές.

Αγία Παρασκευή

Προϊόντα της εύφορης γης που περισσεύουν το καλοκαίρι κονσερβοποιούνται και συσκευάζονται για τα κρύα και τις ελλείψεις του χειμώνα, θα έλεγε κανείς  αν ζούσε σε παλιότερες εποχές για τις ανάγκες και την αυτάρκεια της οικογένειας.

Φτελιά

Το πυρ το καθαρτικό, το πυρ το αναλίσκον, το πυρ της ζεστασιάς και της θαλπωρής.

Της Εστίας και των κοινών γευμάτων, της ενότητας και της αγάπης, που θυμίζουν τα Κυριακά δείπνα, με ποντιακή και θρακιώτικη παράδοση. Στη μπουμπούνα της ενότητας και του κεφιού!

Καρποί ξηροί και προϊόντα του Ήλιου, απαραίτητα για τα ατέλειωτα βράδια του χειμώνα. Με τα σπόρια στην Κυριακάτικη βόλτα, όπως παλιά, αλλά μαζί και με το βερμούτ στα πάρτι για τους νοσταλγούς της δεκαετίας του 60’! 

Αγγελικό ταξίδι  για ψυχές αγνές μέσα από το Κουρμπάνι και την μπουμπούνα. Αλλά και του Αι-Γιώργη πανηγυρίζει η ποντιακή γειτονιά με ανάλογη κοινή τράπεζα. Και στις 19 Μαΐου τιμάται το ολοκαύτωμα του ποντιακού ελληνισμού.

Έργα και ημέρες του Δήμου Δοξάτου, ονειρευόμαστε καλύτερες μέρες για όλους μας, με μόνο εφόδιο την αξία της γης μας και των μόχθο των ανθρώπων της.